Επιδημιολογία
Τα λειομυώματα (ινομυώματα) της μήτρας αποτελούν τους συνηθέστερους καλοήθεις όγκους του γυναικείου γενετικού συστήματος (Εικόνα 1,2). Η συχνότητα ανεύρεσης τους σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας κυμαίνεται από 20% έως 40%, ενώ περίπου 20% των υστερεκτομιών στις οποίες οι γυναίκες υποβάλλονται διεθνώς οφείλονται σε λειομυώματα.
Συμπτωματολογία
Ένα μεγάλο ποσοστό (20-50%) γυναικών με λειομυώματα της μήτρας θα αναζητήσουν την συμβουλή του γυναικολόγου τους λόγω συμπτωμάτων όπως: πυελικό άλγος, αιμορραγία έσω γεννητικών οργάνων (μηνορραγίες, μητρορραγίες) και αίσθημα βάρους στην πύελο. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις δεν αναφέρεται συμπτωματολογία, ενώ η διάγνωση είναι αποτέλεσμα γυναικολογικής και υπερηχογραφικής εξέτασης (διακολπικό υπερηχογράφημα έσω γενετικών οργάνων), στα πλαίσια του ετήσιου προληπτικού ελέγχου των γυναικών. Τέλος σε αρκετές περιπτώσεις η ανεύρεση λειομυωμάτων της μήτρας μπορεί και να σχετίζεται με υπογονιμότητα. Η ένταση των συμπτωμάτων που αναφέρει η γυναίκα εξαρτάται από την αριθμό, το μέγεθος και την ανατομική τους θέση.
Θεραπεία
Η ολική υστερεκτομία με ή χωρίς τα εξαρτήματα (σάλπιγγες-ωοθήκες) αναλόγως της ηλικίας της ασθενούς, αποτελεί ριζική θεραπεία των λειομυωμάτων της μήτρας. Μπορεί να πραγματοποιηθεί κοιλιακά (λαπαροτομία), κολπικά (κολπική υστερεκτομία) και λαπαροσκοπικά (λαπαροσκοπική υστερεκτομία & λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενη υστερεκτομία) (Εικόνα 3, 4). Οι παραπάνω τρόποι αντιμετώπισης αποτελούν ακρωτηριαστικές επεμβάσεις αφού αποστερούν από την γυναίκα την μήτρα και φυσικά την γονιμότητα. Γίνεται κατανοητό ότι η παραπάνω θεραπείες δεν ενδείκνυται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας ή σε γυναίκες που δεν έχουν ολοκλήρωση των οικογενειακό τους προγραμματισμό. Αποτελούν όμως, θεραπεία εκλογής σε γυναίκες με μεγάλα, πολλαπλά λειομυώματα, με έντονη συμπτωματολογία (κοιλιακό άλγος, αναιμία) που δεν επιθυμούν διατήρηση της γονιμότητας.
Στις περιπτώσεις που είναι επιθυμητή η διατήρηση της μήτρας, συντηρητικότερες προσεγγίσεις (χειρουργικές και φαρμακευτικές) μπορούν να αντικαταστήσουν αυτή της υστερεκτομίας. Η εκπυρήνιση του/των λειομυωμάτων (αφαίρεση του/των λειομυωμάτων), αποτελεί μία από τις συντηρητικές χειρουργικές προσεγγίσεις (Εικόνα 5). Εκτελείται με λαπαροτομία (διάνοιξη της κοιλιάς) κυρίως για μεγάλα και πολλαπλά λειομυώματα, ή με λαπαροσκόπηση (λαπαροσκοπική λειομυωματεκτομία ή λαπαροσκοπικά υποβοηθούμενη λειομυωματεκτομία) (εικόνα 6). Η λαπαροσκοπική προσέγγιση όπου αυτή δύναται να εφαρμοσθεί, προσφέρει λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο, καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα (δερματικές τομές), μικρότερο χρόνο παραμονής στην κλινική, ταχύτερη ανάρρωση και επιστροφή στην εργασία και στις καθημερινές δραστηριότητες, σε σχέση με την κλασσική λαπαροτομία (κοιλιακή προσπέλαση).
Εκτός των παραπάνω χειρουργικών θεραπειών, τα τελευταία χρόνια φαρμακευτικές μέθοδοι έχουν συμπληρώσει την γενικότερη αντιμετώπιση των γυναικών με λειομυώματα. Στην κατηγορία αυτών των θεραπειών ανήκουν φάρμακα όπως GnRH-ανάλογα και αναστολείς της αρωματάσης, που καταστέλλουν την παραγωγή οιστρογόνων, των ορμονών εκείνων που κυρίως συμβάλουν στην εμφάνιση και αύξηση του μεγέθους των λειομυωμάτων. Οι παραπάνω όμως θεραπείες για όσο καιρό λαμβάνονται δημιουργούν ένα είδος ψευδο-εμμηνόπαυσης με κλιμακτηρικά για την γυναίκα που τα λαμβάνει συμπτώματα. Επιπλέον, είναι γνωστό ότι τα αποτελέσματα από την χρήση των φαρμακευτικών θεραπειών είναι προσωρινά, με επάνοδο στο αρχικό μέγεθος των λειομυωμάτων μέσα σε λίγους μήνες από την παύση της θεραπείας. Η χρήση των φαρμακευτικών θεραπειών έχει ως σκοπό την προσωρινή αναβολή του χειρουργείου, με σκοπό την αντιμετώπιση τυχόν παθολογικών προβλημάτων της ασθενούς (καρδιαγγειακών, πνευμονολογικών, αρρύθμιστος θυρεοειδής, κ.α.), την διόρθωση βαριάς αναιμίας από παθολογικές αιμορραγίες εκ των λειομυωμάτων (λήψη σιδηρούχων σκευασμάτων για 2-3 μήνες), ή τέλος την ελάττωση του μεγέθους του/των λειομυωμάτων πριν το προγραμματισμένο χειρουργείο.
Συμπέρασμα
Η αντιμετώπιση των λειομυωμάτων της μήτρας σήμερα είναι πολύπλευρη και απαιτεί εξατομίκευση της θεραπείας, η οποία είναι ανάλογη του αριθμού και του μεγέθους των λειομυωμάτων, καθώς και της ηλικίας και των απαιτήσεων της ίδιας της γυναίκας.
Μοιραστείτε:
ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΙΔΗΣ MD, PhD
Αναπληρωτής Καθηγητής
Μαιευτικής Γυναικολογίας – Γυναικολογικής Ογκολογίας
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ
Tεστ PAP
HPV-DNA testing
